22 مورد از اصطلاحات کوهنوردی که هر کوهنوردی باید بداند
حتما برای شما هم پیش آمده که در حین صحبت کردن با دوستانتان اصطلاحی به گوشتان خورده که تاکنون نشنیده‌اید. کوهنوردی هم مثل اکثر رشته‌ها دارای لغات و اصطلاحات تخصصی مربوط به خودش است که دانستن آن‌ها برای هر کوهنوردی لازم و ضروری است. یاد داشتن اصطلاحات کوهنوردی همانند به همراه داشتن لوازم کوهنوردی برای شما ضرورت دارد.
در این مقاله به معرفی 22 مورد از این اصطلاحات که هر کوهنوردی باید آن ها را بداند می‌پردازیم.
1. کوه
اولین مورد از اصطلاحات کوهنوردی کوه است. به برجستگی‌هایی با حداقل ارتفاع 600 متر کوه گویند. کوه‌ها معمولا براثر چین‌خوردگی سطح زمین، بر اثر فرسایش و یا هم بر اثر فعالیت‌های آتشفشانی بوجود آمده‌اند.
به منطقه‌ای که کوه‌های فراوانی دارد کوهستان گفته و به زنجیره‌ای از کوه‌های به هم پیوسته رشته‌کوه می‌گویند. تفاوت کوه با تپه در این است که تپه ها کوتاه‌تر هستند و ارتفاع آن‌ها نسبت به زمین‌های مجاور آن کمتر از 600 متر است.
2. صخره
صخره، سنگی بزرگ و یکپارچه است که بتوان با طنابی 40 یا 50 متری از آن صعود کرد.
3. یال
به محل برخورد در دامنه‌های شیب‌دار در بالاترین نقطه تماس یعنی شیب برآمده بین دو دره را یال کوه گویند. به بیان دیگر، به بالاترین نقطه‌ای که دو دامنه به هم می‌رسند یال کوه می‌گویند.
4. گرده
یال‌هایی که شیب آن‌ها زیاد بوده و معمولا از سنگ و صخره تشکیل شده باشند را گرده می‌گویند.
5. خط الراس
اینجا هم یال نقش کلیدی داره، در حقیقت به بلندترین یال بین دو قله خط الراس می‌گویند. خط الراس که خط اصلی بین دو قله است محل تقسیم آب باران بوده که معادل فارسی آن آب پخشان است. درخط الراس دو حوزه آب ریز از یکدیگر جدا می‌شوند.
6. خط القعر
به ژرف‌ترین و عمیق‌ترین نقاط بستر رودخانه یا دره خط القعر گفته می‌شود. یکی از مهم ترین اصطلاحات کوهنوردی همین کلمه خط القعر است.
7. گردنه
درجایی که خط الراس به پایین‌ترین نقطه رسیده گردنه می‌گویند. اگر بخواهیم آن را تصور کنیم، گردنه معمولا شکلی همچون زین اسب دارد.
مسیرهایی که کوهنوردان طی می‌کنند تا به قله برسند نیز بسته به شکل و حالت جاده اسامی خاص خود را می‌گیرند. برای مثال به برخی مسیرها مالرو و به برخی پاکوب می‌گویند.
8. راه مالرو
مسیرهایی با قابلیت رفت و آمد حیوانات اهلی همچون اسب و الاغ که در اثر کثرت رفتوآمد ایجاد شده است.
9. راه پاکوب
مسیرهایی که بهتر است کوهنوردان از آن‌ها در صعود‌ها استفاده کنند. این مسیر در اثر کثرت رفتوآمد کوهنوردان ایجاد شده است و خود راهنمایی برای صعود است.
10. جانپناه
از معروف ترین اصطلاحات کوهنوردی جانپناه است. در صعودهای چندروزه و قله‌های مرتفع مکان‌هایی جهت اقامت و استراحت درنظر گرفته شده‌است. جانپناه یکی از آن‌هاست. جانپناه معمولا اتاقی کوچک و فاقد امکاناتی است که برای اقامت موقت و ضروری ساخته شده است.
11. پناهگاه
پناهگاه‌ها معمولا ساختمان‌هایی بزرگ‌تر از جانپناه هستند که در کوهپایه‌ها و ارتفاعات بنا شده‌اند و کوهنوردان می‌توانند در آن اقامت گزیده و استراحت کنند.
12. قرارگاه
قرارگاه نیز همچون پناهگاه محلی برای استراحت کوهنوردان است که نسبت به پناهگاه کامل‌تر بوده و به امکاناتی همچون آب و برق و… مجهز‌اند.
13. صعود
بالاروی از کوه یا دیواره تا بلندترین نقطه یک کوه را صعود گویند. صعود خود انواع مختلفی دارد، یکی از متداول‌ترین نوع آن صعود محاصره‌ای است که در جهان به اکسپدیشن (Expedition) معروف است.
در صعود محاصره‌ای کمپ‌های ثابت در کوه ایجاد می‌شود. باربران بارها را به کمپ‌های بالاتر برده و شرایط را برای صعود فراهم می‌کنند. این روش با رفت و برگشت‌های متعدد همراه است. روش سبک بار یا آلپی نوع دیگر صعود است که در آن صعود سریع انجام می‌شود و خبری از رفت و برگشت برای تجدید قوا نیست.
14. کارگاه
یکی از اصطلاحات کوهنوردی جالب کارگاه است. به نقطه اتکایی با قابلیت تحمل فشار، ضربه و شوک‌های ناگهانی ناشی از رهاشدن در کوهنوردی و سنگ نوردی را کارگاه گویند. انواع مختلفی از کارگاه وجود دارد اعم از طبیعی، مصنوعی، حمایت و… که از مهمترین ملزومات صعود و فرود است.
15. زیگزاگ
به پیمایش‌هایی که در آن جهت بالارفتن و پایین آمدن به سمت چپ و راست حرکت می‌کنیم تا شیب کاهش یابد.
16. تراورس
به هرگونه حرکت عرضی در یک مسیر بدون تغییر در ارتفاع تراورس گویند. گاهی پیش می‌آید که در صعود به مانعی بر میخوریم و برای عبور از آن می‌بایست به سمت راست یا چپ تغییر جهت دهیم. به این حرکت تراورس می‌گویند.
17. شن اسکی
شن اسکی یکی دیگر از اصطلاحات کوهنوردی است. گاهی در هنگام پایین آمدن از کوه و در جایی که سنگ ریزه‌ها در شیب کوه آن‌قدر زیاد است که می‌توان روی آن سرخورد و پایین آمد با حرکت شن اسکی پایین می‌آییم. البته به یاد داشته باشید که این کار باعث تغییر در محیط کوهستان شده و توصیه نمی‌شود.
18. بیواک
به شب‌مانی در طبیعت و در فضای باز کوهستان بیواک می‌گویند. بیواک (کیسه بیواک) همچنین به کیسه‌ای گفته می‌شود که بر روی کیسه خواب کشیده شده تا از باران و سرما محافظت کند.
19. هم هوایی
ما هرجا که باشیم به میزان ثابتی از اکسیژن نیاز داریم اما ارتفاعات مختلف میزان اکسیژن متغیری دارند. مثلا در قله دماوند میزان اکسیژن 50 درصد سطح دریاست و این میزان در قله‌های بلندتر کمتر هم می‌شود.
برای این کمبود اکسیژن بدن نیاز به سازگاری دارد و به همین سازگاری با ارتفاع هم هوایی می‌گویند. گاهی باید پس از رسیدن به کمپ بالا، بازگردیم و در کمپ پایین‌تر استراحت کنیم تا بدن با میزان اکسیژن ارتفاع بالاتر خود را منطبق کند.
20. ارتفاع‌زدگی
ارتفاع‌زدگی یا بیماری ارتفاع به کمبود اکسیژن در ارتفاعات برمی‌گردد که باعث ایجاد واکنش در بدن می‌شود. بدن برای این کاهش سطح اکسیژن نیاز به زمان دارد. واکنش‌های بدن به این پدیده به شکل بی‌حالی، تهوع، استفراغ، سردرد و سرگیجه خواهد بود.
برای رفع ارتفاع‌زدگی هم‌هوایی ضروری‌ست. آمادگی جسمانی قبل از صعود و تغذیه مناسب درحین صعود و نوشیدن آب فراوان می‌تواند به رفع ارتفاع‌زدگی کمک کند.
21. برف‌کوری
برف‌کوری نوعی اختلال مرتبط با چشم است که در اثر برخورد تابش‌های اشعه ماورای بنفش خورشید به برف و انعکاس آن به چشم ایجاد می‌گردد. سوزش شدید و اختلال در بینایی از علایم این عارضه است. عینک‌های آفتابی استاندارد همانند عینک جولبو تا حد زیادی از این عارضه جلوگیری می‌کند.
22. برف‌گیجه
در ارتفاعات برف و بوران آن قدر شدید می‌شود که گاهی نمی‌توان تشخیص داد که از کدام مسیر باید ادامه دهیم، به این حالت برف گیجه می‌گویند.
عالی بود. ممنون