نکات کویرنوردی

کویرها به طور کلی دو نوع هستند: ۱. کویر گیاهدار ۲. کویر فاقد گیاه

هرچه مقدار املاح بیشتر می شود، از تعداد و تنوع گیاهان کاسته خواهد شد در کویرهای گیاهدار، گیاهانی همچون نی و درختچه ها و بوته ها و علف ها و انواع گزها و نی های سبز وجود دارند.

بهترین زمان سفر به کویر فصل پاییز و اوایل بهار است اما در فصل زمستان به خاطر رعد و برق های خطرناک و فصل تابستان به دلیل گرمای شدید هوا، زمان چندان مناسبی برای سفر به کویر نیست.

جاذبه‌های کویر نوردی

کویر مسافرانی را با سلایق متنوع جذب می‌کنند. برخی از جاذبه‌های کویرنوردی در زیر ذکرشده است :

آثار تاریخی: کاروانسراهای باستانی، قنات‌ها و معماری‌های بی‌نظیر کویری

جاذبه‌های طبیعی : تپه‌های شنی، چند ضلعی‌های نمکی، مورفولوژی تپه‌ها (شکل‌ها)

مطالعات علمی: نجوم، مطالعه حیوانات بیابانی، انواع گیاهان و مواد معدنی

فعالیت‌های تفریحی: رالی و مسابقات بیابانی، صحرانوردی، بالون‌سواری ،آفرود، سافاری شتر

درمان و تندرستی: شن درمانی، مدیتیشن و آرامش

برای رفتن به کویر باید نکاتی را رعایت کنیم:

خب اول‌ از همه، به‌ تنهایی به این منطقه سفر نکنید! مهم نیست چقدر حرفه‌ای، ماجراجو یا حتی ریسک‌ پذیرهستید. هرگز نمی‌توانید اتفاقات احتمالی کویر را پیش‌بینی کنید.

1) اطلاعات زیر را در اختیار یکی از نزدیکان خود قرار دهید

مسیر و مقصد – اطلاعات همسفر – داروهایی که مصرف می‌کنید و اطلاعاتی از خودرو تا در مواقع ضروری به شما کمک کنند.

2) از مناسب بودن خودرو برای کویرنوردی اطمینان حاصل کنید

اکثر مشکلات در کویر با خراب شدن ماشین شروع می‌شود، پس لازم است دانش کافی برای تعمیر کردن وسیله نقلیه‌ ای که با آن به کویر می روید را داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که ماشین شما از شلنگ‌های سالم، تایر یدکی، آب و روغن مناسب برخوردار است همچنین باک بنزین خودرو را پر کنید و سوخت اضافه همراه داشته باشید.

3)در صورت بروز مشکل، نزدیک وسیله‌ی نقلیه خود بمانید

خودرو اولین چیزی است که توسط گروه امداد پیدا می‌شود، زیرا تشخیص آن با هلیکوپتر یا هواپیما بسیار ساده‌‌تر از دیدن انسان است. در صورت خراب شدن ماشین، کاپوت و صندوق را بالا بدهید زیرا امدادگران این کار را نشانه‌ی نیاز به کمک می‌دانند. زمین کویر ۳۰ درجه گرم‌تر از دمای هوا است پس با تجهیزاتی که همراه خود دارید یک سایه‌بان درست کنید و وسیله‌‌ای برای نشستن داشته باشید که حداقل ۴۰ سانتی‌متر با زمین فاصله داشته باشد. تا به غیر از گرمای زمین، خطر گزیدگی توسط مار و عقرب را به حداقل برسانید.

4) مسیریاب همراه خود داشته باشید

همراه داشتن جی‌پی‌اس یا مسیریاب امری مهم است تا بتوانید در صورت بروز هر مشکلی، از نقشه‌های توپوگرافی و عکس‌های هوایی استفاده کنید و مسیر خود را بیابید.

5) به اندازه کافی آب و غذای سبک و انرژی‌زا به همراه داشته باشید

مقدار مناسب آب برای هر فرد در کویر روزی سه لیتر است. در نکات سفر به کویر در مورد آب این قانون وجود دارد که هر چه بیشتر بهتر. برای تامین آب خود در زمان سفر می‌توانید از تجهیزات مناسب همانند قمقمه استفاده کنید. با افزایش میزان تعریق، بخشی از مواد معدنی بدن هم دفع می‌شود، حواستان به موادغذایی که با خود به همراه می‌برید، باشد که نیاز بدنتان را تامین کنند.

از موادغذایی سبک و انرژی‌زا استفاده کنید

در کنار وعده‌های غذایی مقوی، از میان‌ وعده‌هایی استفاده کنید که سدیم از دست رفته بدن‌تان را در اثر تعریق زیاد، تامین کند

غذاهای چرب و شور ممنوع؛ چرا که عطش شما را بیشتر می‌کنند در عوض میوه و سبزیجات تازه گزینه‌های خوبی هستند.

6) برای شرایط اضطراری آماده باشید

به اندازه‌‌ی کافی وسایل کمک‌‌های اولیه و دارو همراه خود داشته باشید تا در زمان نیاز بتوانید از آن استفاده کنید. در نهایت از وسایل ضروری برای کویر می‌توان به حوله، دستمال، کرم دفع حشرات، محافظ گوش، قطره چشم، دوربین تاکتیکال باکیفیت، منور دستی و ظروف نگه‌ داری سوخت اشاره کرد.

ممکن است برنامه کویرگردی شما چند روزه باشد. این به معنی این است که حتما باید در لیست نیازمندی‌هایتان چراغ‌ قوه‌ ای سالم با نور مناسب برای دید در شب به همراه داشته باشید.

شاید راغب نباشید که با وجود انواع جانوران کویری که در شب حرکت می‌کنند، در محیط بیرون شب را به صبح برسانید، پس به چادر هم نیاز دارید. تنها موردی که باید در نظر بگیرید، این است که حواستان باشد از زمانی که چادرتان را برپا کردید، در آن را باز نگذارید که مبادا یکی از خزندگان کویری، شب را مهمان شما شود.

7) مراقب حیوانات و موجودات کویری باشید

در کویر از بی‌آزارترین حیوانات یعنی شترها، تا حیواناتی مانند عقرب و مار که با نیش زهرآگین‌شان می‌توانند در چند دقیقه و یا ثانیه جان آدمی را بگیرند، قابل مشاهده هستند. قبل از رفتن به کویر سعی کنید با برخی از حیواناتی که می‌توانند برای انسان خطرناک باشند، آشنا شوید تا بتوانید در مواقع لزوم از جان خود در برابر آن‌ها محافظت و در صورت بروز سانحه با آن مقابله کنید.

8) لباس مناسب بپوشید

در طول روز از لباس‌های نخی، پنبه‌ای و سبک برای کویرنوردی استفاده کنید زیرا در عدم جذب نور خورشید و گرما بسیار مفید است. بهتر است لباس‌های رنگ روشن را برای کویرگردی انتخاب کنید. دقت داشته باشید که لباس‌های پوشیده با آستین‌های بلند پوست بدن شما را از تابش مستقیم نور خورشید حفظ کرده و از آفتاب‌سوختگی بدنتان پیشگیری می‌کنند. در نتیجه، بهترین لباس برای بالاتنه لباسی است که از گردن تا مچ دست را به‌طور کامل بپوشاند. ضمن این که هرچه لباس پوشیده‌تر باشد از نیش حشرات و مزاحمت آنان نیز بیشتر در امان خواهید بود. برای پیاده‌روی باید شلوار مناسبی داشته باشید تا بتوانید به راحتی قدم بردارید یا از روی شن‌ها سر بخورید. شاید دوست داشته باشید تفریحاتی مانند دوچرخه ‌سواری، موتورسواری و شترسواری را نیز امتحان کنید. در این حالت اگر شلوار تنگ یا چسبان به تن داشته باشید، اذیت خواهید شد. کفش هایی بپوشید که از پاهای شما به خوبی محافظت کند و در طول سفر تمام بدن خود را پوشیده نگه دارید. جوراب‌های خود را هر چند ساعت عوض کنید زیرا مهم است که در مجاورت هوای تازه قرار بگیرد و همچنین تعویض آن باعث می‌شود احساس تازگی کنید.

به دو دلیل اختلاف دمای شب و روز در کویر بیشتر است :

مورد اول عدم وجود آب کافی در کویر، مانع از به وجود آمدن پوشش گیاهی مناسب در این منطقه می‌شود. از آن‌جایی که گیاهان نقش مهمی در آب و هوای هر منطقه دارند، بنابراین هیچ گونه فتوسنتزی در این موقعیت جغرافیایی وجود ندارد. پس دمای هوای در شب به شدت کاهش می‌یاید.

مورد دوم این است که شن و ماسه عایق خوبی برای حفظ دما نیستند بنابراین نمی‌توانند گرمای روز را جذب کنند تا در شب، دمای ذخیره شده را آزاد سازند و هوا را متعادل کنند.

پس حتما لباس گرم، کلاه، دستکش و پتوی مسافرتی به همراه داشته باشید .

9) از بردن وسایل غیرضروری خودداری کنید

در کویر نوردی باید به این نکته توجه کرد که هر چه سبک تر بهتر. پس از بردن لوازم غیر ضروری مانند: شلوارلی – جواهرات و لباس‌های شیک و رسمی – وسایل الکترونیکی و دیجیتالی – وسایل ارزشمند – کاسه و بشقاب وسایل آشپزی متعدد جدا خودداری کنید.

10) علائم مربوط به گرما زدگی و راهکارهای جلوگیری از آن را بشناسید

علائم گرمازدگی: عرق بیش از حد – پوست خشک و رنگ پریده – حالت تهوع و استفراغ – ضربان قلب تند و ضعیف – گرفتگی عضلات

علائم سکته گرمایی: اصلا عرق نمی‌کنید – پوست خشک داغ و قرمز- حالت تهوع و استفراغ – ضربان قلب تند و قوی – از دست دادن قدرت تکان دادن عضلات

(برای اطلاعات بیشتر: بلاگ راهکارهای حفاظت دربرابر نور خورشید را مطالعه کنید. )

در مناطق روستایی واقع در کویر یکی از دلایل پایداری سکونتگاه‌ها و اقامتگاه‌های سنتی و اقتصاد محلی، جاذبه‌های گردشگری کویر است. از این رو شناخت کامل ظرفیت‌های گردشگری و برنامه‌ریزی برای ساختن مکان‌های معتبر می‌تواند مقدمه‌ای برای این توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد.