نوابغ کوهنوردی

یرزی کوکوچکا

به نظر حرفه ای ها، این یرزی کوکوچکاست که بهترین کوهنورد دنیاست، حتی بزرگ تر از مسنر. اگرچه مسنر اولین کسی بود که به تمام 14 قله هشت هزار متری صعود کرد و اولین صعود سولو به اورست را در کارنامه دارد اما کوکوچکا از نوع دیگری ست. گویی خونی متفاوتی در رگ های او جاری بوده است. بجای رکورد زدن به دنبال کارهایی بود که هیچ کس جرات انجامش را نداشت، مثلا صعود از مسیری که پیش از آن کسی نرفته بود، یا صعود در فصل زمستان آن هم در زمانی که صعودهای تابستانه به هشت هزار متری ها کاری غیرممکن بود.

کوکوچکا در خانواده ای فقیر بزرگ شد اما آرزویی نبود که برای آو دست نیافتنی باشد. کارش نقاشی ساختمان بود و هرچه از این کار عایدش می شد خرج کوهنوردی می کرد.

در یکی از ماجراجویی هایش به پرواز نرسید، مسیری بسیار خطرناک را طی نمود تا به ایستگاه بعدی برسد. راهی که او طی نمود به مسیری جدید در ارتفاعات چوآیو تبدیل شد. دست از ماجراجویی های خطرناک برنمی داشت. یکی از خطرناک ترین آن ها صعود به کی تو از مسیر جدید و دشواری بود که بعداز آن به مسیر لهستانی ها معروف شد. کوکوچا نه به خاطر سرما یا کمبود اکسیژن بلکه به خاطر استفاده از طنابی مستعمل و پوسیده بود که جان اش را از دست داد. کوکوچکا نمونه بارز کسی ست که بر محدودیت ها غلبه کرد و با جیب خالی بر بام دنیا پاگذاشت.

قله هایی که یرزی کوکوچکا از مسیری جدید به آن ها صعود کرد و مسیری جدید برای آیندگان ایجاد کرد عبارتند از :

اورست (1980)

ماکالو (1981) به شیوه آلپی

گاشبروم 2 (1983)

گاشبروم 1 (1983)

برودپیک (1984)

چوآیو (1985)

نانگاپاربات (1985)

کی2 (1986)

ماناسلو (1986)

شیشاپانگما (1987)

آناپورنا (1988)

رینهولد مسنر

به جرات می توان گفت که معروف ترین کوهنورد دنیا رینهولد مسنر است. مسنر کیست؟ مسنر کوهنورد ایتالیایی بود که توانست برای اولین بار در تاریخ به 14 قله هشت هزار متری دنیا صعود کرد. او به همراه پیترهبلر توانست برای اولین بار بدون نیاز به اکسیژن کمک به قله اورست برسد. مسنر در کنار کوهنوردی، نویسنده بزرگی نیز بود. شاید باورتان نشود اما او هشتاد کتاب منتشر کرده است که در آنها ماجراجویی های خود را شرح داده است. او در سیاست هم دستی داشت و توانست در سال 1999 به عنوان عضوی از پارلمان اروپا انتخاب شد.

رینهولد در خانواده ای پرجمعیت و در راستایی مابین اتریش و آلمان به دنیا آمدو در کوه ها بزرگ شد. تنها 5 سال داشت که به قله ای هزارمتری صعود کند. شب ها مادرش داستان هایی از ماجراجویی های کوهنوردان برایش می خواند. در 1970 مسنر اولین هیمالیانوردی خود را با رخ شمالی نانگاپاربات آغاز کرد.

دستاوردهای مسنر آن قدر زیاد هست که بتواند به راحتی در بالای لیست کوهنوردان برتر دنیا بایستد. کنتون کول، کوهنورد بریتانیایی که سابقه یازده صعود موفق به اورست را دارد صعود بدون اکسیژن مسنر و هابلر به اورست در 1978 را خیال و رویا می داند.

اولین صعودهای مسنر به شرح زیر می باشد:

گاشبروم1 (1975) : اولین صعود بدون اکسیژن به همراه هبلر

اورست (1978) : اولین صعود بدون اکسیژن

اورست (1980) : اولین صعود انفرادی و بدون اکسیژن

گاشبروم1 و 2 (1984): اولین تراورس دو قله هشت هزار متری

لوتسه (1986) : اولین انسان صعودکننده به همه هشت هزارمتری

مسنر فقط به قله های هشت هزار متری اکتفا نکرد. او در بیش از 30 اکسپدیشن شرکت کرد و به اقصا نقاط جهان سفر کرد و انواع صعودها را تجربه کرد و تقریبا به اکثر بلندی های زمین پاگذاشت.

نیرمال پورجا

نیرمال پورجا عاشق شکستن رکوردهای عجیب است. در سال 2012 برای اولین بار به یک قله شش هزارمتری صعود کرد و آن موقع هیچ کس فکر نمی کرد که هفت سال بعد قرار است رکوردهای صعود دنیا به کل عوض شود.

نیرمال پورجا عضوی از هنگ سلطنتی تفنگداران بود. نپالی هایی که در هنگ سلطنتی انگلستان انتخاب و استخدام می شدند گورخا نامیده می شدند. نیرمال یک گورخا بود که در سال 2017 برای صعود به اورست انتخاب شد. بعد از آن به سمت ثبت رکورد حرکت کرد. در سال 2018 تصمیم گرفت تا از ارتش خارج شده و تمام حواسش را روی حرفه کوهنوردی متمرکز کند. در همان سال جایزه ام بی ای را برای فعالیت فوق العاده در کوهنوردی بدست آورد.

سال 2019 رکورد دنیا در صعود به 14 قله هشت هزارمتری به طرز عجیبی شکسته شد. نیرمال توانست این 14 غول دنیا را تنها در 6 ماه و 6 روز فتح کند. رکوردی که ناممکن می رسید به دست پورجا شکسته شد.

سال 2021 اوج کار او بود. قله کی 2 در تابستان جان انسان ها را می گیرد چه رسد به زمستان و همین بود که تاکنون هیچ انسانی نتوانسته بود صعود زمستانه ای به کی 2 داشته باشد. اما این کوه وحشی در زمستان 2021 به زیر پای نیرمال پورجا آمد.

عظیم قیچی ساز

عظیم قیچی ساز در سال 1360در شهر تبریز چشم به جهان گشود. در رشته تربیت بدنی دانشگاه تبریز مشغول به تحصیل شد. ابتدا دوچرخه سواری را امتحان کرد اما کم کم به کوهنوردی روی آورد. سبلان و دماوند را در 19 سالگی صعود کرد اما این قله ماربل وال قزاقستان بود که اولین صعود جدی برون مرزی او بود.

پس از فتح قله هایی در پاکستان، عظیم قیچی ساز به سراغ بلندترین قله جهان رفت و این شد که در سال 1384 با هزینه شخصی به قله اورست صعود کرد. چندسال بعد از آن دوباره به اورست صعود کرد اما این بار بدون استفاده از اکسیژن کمکی.

عظیم توانست یک به یک قله های هشت هزار متری را فتح کرده و صعودهایی بدون اکسیژن به آن ها داشته باشد تا اینکه در 1396 موفق شد به تمام این قله ها صعود کرده و عضوی از باشگاه هشت هزارتایی ها شود.

پیش از او تنها 17 نفر توانسته بودند این 14 قله را بدون اکسیژن صعود کنند و عظیم قیچی ساز 18 امین انسانی بود که توانست به این مهم دست یابد و اسم ایران را در این لیست بیاورد.

ادموند هیلاری

ادموند هیلاری در سال 1919 در نیوزیلند دیده به جهان گشود. او به همراه تنزینگ نورگی اولین کسانی بودند که توانستند به قله اورست برسند و بام دنیا را فتح کنند. پدرش زنبوردار بود. از دوران دبیرستان به کوهنوردی علاقه مند شد. بعد از دوران سربازی که در جنگ جهانی دوم سپری شد مصمم شد تا به اورست صعود کند. در بهار سال 1953 با اکسپدیشن راه افتاد، در اواست ماه می، پس از اینکه چندین نفر از رسیدن به قله بازماندند، هیلاری و تنزینگ صبح خیلی زود در 29 می قصد قله کردند و توانستند کاری که هیچ کس در تاریخ نتوانسته بود انجام دهد را به انجام رسانند. ادموند و تنزینگ با هم عکس گرفتند و در راه برگشت سعی کردند جرج مالوری را پیدا کنند. جرج مالوری کسی بود که پیش از هیلاری سه بار به قصد صعود به اورست تا ارتفاعات بالای اورست آمد اما نتوانست و در مرتبه سوم جان خود را از دست داد.

در سال 1958 با تراکتور به قطب جنوب سفر کرد و پس از آن به قطب شمال رفت.

هیلاری نه تنها کوهنورد بلکه انسانی بزرگ بود و در کارهای خیر و انسان دوستانه هم دستی داشت. درسال 1960 موسسه هیمالیان تراست را بنا نهاد. ساختن مدرسه، بیمارستان ازجمله فعالیت های انسان دوستانه این موسسه بود. در سال 2003 و در 50 سالگی صعودش به اورست شهروند افتخاری نپال به او اعطا شد.

لینولاچدلی

در 31 جولای 1954 لینولاچدلی به همراه آشیل کامپانیونی به قله سرسخت کی 2 صعود کردند قله ای که به مراتب سخت تر از اورست بوده است. هنگام رسیدن به قله غروب بود و آنقدر خسته شده بودند که آشیل خواست تا شب همانجا بمانند، اما لاچدلی این اجازه را نداد. ماندن در آن ارتفاع و برودت بیش از حد نتیجه ای جز مرگ به همراه نداشت. هم ماندن کشنده بود و هم فرود در تاریکی. آن ها گزینه دوم را انتخاب کردند و اگرچه لینو انگشت شصتش را به خاطر سرمازدگی از دست داد. ساعت 11 شب به کمپ رسیدند و این یعنی فرار از مرگ. این صعود البته حواشی بسیاری نیز به همراه داشت که تا سالها ادامه داشت.

لاچدلی در سال 1925 در شهر کورتینا دمپزو ایتالیا دیده به جهان گشود. از سن 14 سالگی کوهنوردی را شروع کرد وخیلی زود در صخره نوردی و کوهنوردی مهارت های لازم را بدست آورد و به صعود قلل دنیا اقدام کرد. لاچدلی در سال 2009 یعنی در 83 سالی از دنیا رفت.

تنزینگ نورگی

سال هاست که شرپاها به همراه کوهنوردانی که به قله های هیمالیا صعود می کنند می آیند تا کمک دست آن ها باشند. به جرات می توان گفت که نورگی معروف ترین شرپاست. او کسی بود که جان ادموند هیلاری را در صعود به اورست نجات داد و به همراه او اولین نفراتی بودند که پا بر قله اورست گذاشتند. مجله تایمز از او به عنوان یکی از صد شخصیت تاثیرگزار قرن بیستم نام برده است. نورگی در شهر خومبو یکی از شهرهای شمالی نپال متولد شد، سپس به دست خانواده ای شرپا سپرده شد. یکی از خصلت های تنزینگ اخلاق خوب او بود. همیشه لبخند به لب داشت و سوال های کوهنوردان خارجی را با صبر و حوصله جواب می داد.

بعد از صعود به اورست و همان طور که معروف می شد ملیت اش مسئله ای مناقشه برانگیز میان هندی ها و نپالی ها شد. او هندی بود، اگرچه در نپال بدنیا آمد و درخانواده شرپاها بزرگ شد.

تنزینگ مفتخر به دریافت مدال جرج از ملکه الیزابت دوم شد. این مدال برای صعود موفق وی به اورست به او داده شد.

لیلا اسفندیاری

لیلا اسفندیاری کجوری راد در بهمن ماه سال 1349 دیده به جهان گشود و در تاریخ 31 ام تیر 1390 در کوه گاشربروم 2 دیده از جهان ست.

لیلا اسفندیاری کوهنوردی را در سال 1380 با صعود به قله های اطراف تهران شروع کرد. در سال 1381 به عضویت باشگاه اسکی و کوهنوردی دماوند درآمد و چیزی نگذشت که به تمام قله های ایران صعود کند. بارها به قله دماوند صعود کرد (22 بار) و در سال 1381 توانست غار پراو، عمیق ترین غار ایران را به عنوان اولین زن ایرانی پیمایش کند.

در سال 1387 لیلا توانست اولین قله بالای هشت هزارمتری یعنی قله نانگاپاربات به ارتفاع 8126 متر را صعود کرد. در این صعود که به همراه جمعی از کوهنوردان ایرانی همراه شد سامان نعمتی جان خود را از دست داد.

از مهمترین اتفاقات زندگی او تلاش برای صعود به قله کی دومین قله هشت هزارمتری و دشوارترین آن ها بود که به دلیل شرایط نامساعد آب و هوایی ناموفق ماند. لیلا اسفندیاری تا ارتفاع 7565 متری صعود می کند اما پیشروی بیشتر در قله ای مثل کی تو مساوی با مرگ است و این می شود که برمی گردد.

مرگ غم انگیز لیلا اسفندیاری در قله های گاشربروم یک و دو هیچ گاه از یاد کوهنوردان ایرانی نمی رود. صعود موفق وی در تیرماه 1390 به قله گاشربروم 2 اتفاق بسیار شیرینی بود که دوامی نداشت و خیلی زود رنگ باخت. لیلا در حین بازگشت از قله به سمت کمپ 3 بود که به دلیل خستگی تعادلش را از دست داد و از مسیر دشوار یخی زیر قله سقوط می کند. بیش از 300 متر سقوط می کند و در ارتفاع 7650 متری متوقف می شود و جان خود را از دست می دهد. جسد وی طبق خواست خودش تا همیشه در کوه های هیمالیا می ماند.